-
1 dominus
dŏmĭnus (in inscrr. sometimes written by syncop. DOMNVS), i, m. [Sanscr. damanas, he who subdues, root dam-; Gr. damaô, damnêmi, v. domo] Prop., one who has subdued or conquered; hence, a master, possessor, ruler, lord, proprietor, owner (cf. herus).I.Prop.: quam dispari Dominare domino! Poëta ap. Cic. Off. 1, 39, 139:II.nec domo dominus, sed domino domus honestanda est, etc.,
Cic. ib. 39, 139; cf. id. Fin. 1, 18, 58:(vilicus) consideret, quae dominus imperaverit, fiant, etc.,
Cato R. R. 5, 3 sq.;so opp. servus,
Plaut. Am. 2, 2, 227; id. Mil. 3, 1, 149; Ter. Ad. 5, 6, 6; id. Eun. 3, 2, 33; Varr. R. R. 1, 2, 17; id. ap. Non. 355, 19; Cic. Deiot. 11, 30; Sall. J. 31, 11 et saep.;opp. familia,
Ter. Ad. 1, 2, 9;opp. ancilla,
Cic. de Or. 2, 68, 276; and (with herus) Plaut. Capt. 2, 3, 3; cf. id. Ps. 4, 7, 90 sq.; Cic. N. D. 2, 63 et saep.—Also of the master's son, the young master, Plaut. Capt. prol. 18:siet in iis agris, qui non saepe dominos mutant... de domino bono colono melius emetur,
Cato R. R. 1, 4; cf. Cic. Att. 12, 19; id. de Sen. 16, 56; Hor. Ep. 2, 2, 174; so,rerum suarum,
Cic. Tusc. 3, 5, 11: auctionum, id. [p. 609] Quint. 5, 19:insularum,
Suet. Caes. 41:equi,
id. ib. 61 et saep.—In gen., a master, lord, ruler, commander, chief, proprietor, owner (in republican Rome of public men, usually with the accessory notion, unlawful, despotic):b.hujus principis populi et omnium gentium domini atque victoris,
Cic. Planc. 4 fin.; id. Off. 3, 21, 83; cf.:quippe qui (sc. populi) domini sint legum, judiciorum, belli, pacis, foederum, capitis, uniuscujusque, pecuniae,
id. Rep. 1, 32:di domini omnium rerum ac moderatores,
id. Leg. 2, 7; cf. id. Fin. 4, 5; id. Univ. 7:videsne, ut de rege (sc. Tarquinio) dominus exstiterit? hic est enim dominus populi, quem Graeci tyrannum vocant, etc.,
id. Rep. 2, 26; cf. id. 1, 45; Verg. A. 4, 214.— Trop.:liberatos se per eum dicunt gravissimis dominis, terrore sempiterno ac nocturno metu,
Cic. Tusc. 1, 21;of the judge: qui rei dominus futurus est,
id. de Or. 2, 17, 72; poët. of the possessor of an art, Ov. M. 1, 524; 13, 138.—Poet., sometimes as an adj.:B.dominae manus,
Ov. Am. 2, 5, 30:arae,
Stat. Th. 5, 578:praebere caput domina venale sub hasta,
the auction spear, Juv. 3, 33.—In partic.1.With or without convivii or epuli, the master of a feast, the entertainer, host, Cic. Vatin. 13; Lucil., Varr., and Sall. ap. Non. 281, 21 sq.; Varr. ap. Gell. 13, 11, 5; Liv. 23, 8 al.—2.The master of a play or of public games; the employer of players or gladiators:3.quae mihi atque vobis res vortat bene Gregique huic et dominis atque conductoribus,
Plaut. As. prol. 3; Cic. Att. 2, 19, 3.—In the period of the empire (Augustus and Tiberius declined it, Suet. Aug. 53; Tib. 27), a title of the emperors, Suet. Dom. 13; Mart. 5, 8; 10, 72; Phaedr. 2, 5, 14; Inscr. Orell. 1109; 1146 al.—4.A term of endearment in addressing a lover, Ov. Am. 3, 7, 11.—5.In respectful greeting, like our Sir, Sen. Ep. 3; Mart. 6, 88; Suet. Claud. 21.—6. 7.Of Christ, the Lord (eccl. Lat.):Augusti Caesaris temporibus natus est Dominus Christus,
Oros. 6, 17 fin.; Vulg. Johan. 13, 13 et saep. -
2 honesto
hŏnesto, āvi, ātum, 1, v. a. [id.], to clothe or adorn with honor; to honor, dignify; to adorn, grace, embellish (class.; cf. honoro), with personal or inanimate objects.1.With personal objects quom me tanto honore honestas, Plaut. Capt. 2, 2, 106; 2, 1, 50; cf.:II.quod non dignos homines honore honestatos videbam,
Sall. C. 35, 3 Kritz.:tantam laudem, quantā vos me vestris decretis honestatis, nemo est assecutus, Cic Cat 4, 10, 20: Saturnini imagine mortem ejus honestare,
id. Rab. Perd. 9, 24; id. Sull. 29, 81; id. Off. 1, 39, 139:haec famigeratio Te honestet, me autem collutulet,
Plaut. Trin. 3, 2, 67:ad eum augendum atque honestandum,
Cic. Off. 2, 6, 21:a quibus, si interdum ad forum deducimur, si uno basilicae spatio honestamur, diligenter observari videmur et coli,
are honored by being accompanied through the basilica, id. Mur. 34, 70:summi viri Gracchorum et Flacci sanguine non modo se non contaminarunt, sed etiam honestarunt,
id. Cat. 1, 12, 29:quem vultus honestat, Dedecorant mores,
Claud. Laud. Stil. 1, 26; cf.:arma auro et argento distincta corpus rarae magnitudinis honestabant,
Curt. 8, 44, 7:ingens corpus erat (Navii), et arma honestabant,
Liv. 26, 5, 16.—With inanimate objects:nec domo dominus, sed domino domus honestanda est,
Cic. Off. 1, 39, 139:L. Pauli currum rex nobilissimus Perses honestavit,
id. Cat. 4, 10, 21:caput (avis) plumeo apice honestante (with distinguere),
Plin. 10, 2, 2, § 3; cf. Curt. 8, 13:formam pudor honestabat,
id. 6, 2; 3, 6 fin.:exornatio est, qua utimur rei honestandae et locupletandae causa,
adorn, Auct. Her. 2, 18, 28; Plaut. Stich. 2, 1, 7. -
3 honesto
āvī, ātum, āre [ honestus ]1) оказывать уважение (почёт), возвышать, украшать, отличать (aliquem re aliquā C, Sl)non domo dominus, sed domino domus honestanda est погов. C — нужно уважать не хозяина по дому, а дом по хозяину2) одарять, осыпать ( aliquem beneficiis Ap)
См. также в других словарях:
Non domo dominus, sed domino domus honestanda est. — См. Не красна изба углами, красна пирогами … Большой толково-фразеологический словарь Михельсона (оригинальная орфография)
не красна изба углами, красна пирогами — Не по постройке дом, а по хозяину ценится. Ср. Все мои капиталы... пятьдесят целкачей... Дда с: это на всю жизнь! дда с; не красна изба углами, а впрочем и пирогов тут не много найдется.... Салтыков. Губернск. оч. 2. Обманутый подпоручик. Ср.… … Большой толково-фразеологический словарь Михельсона
Не красна изба углами, красна пирогами — Не красна изба углами, красна пирогами. Не по постройкѣ домъ, а по хозяину цѣнится. Ср. Всѣ мои капиталы... пятьдесятъ цѣлкачей... Дда съ: это на всю жизнь! дда съ; не красна изба углами, а впрочемъ и пироговъ тутъ не много найдется.... Салтыковъ … Большой толково-фразеологический словарь Михельсона (оригинальная орфография)